Zygmunt Adolf Płużański
Pola aktywności: naczelny lekarz Szpitala Św. Kazimierza w Radomiu, współorganizator Towarzystwa Lekarskiego w Radomiu, radny m. Radomia, działacz społeczny.
Data urodzenia: 1843-04-19
Data śmierci: 1908-09-19
Biografia
Urodził się 19.IV.1843 r. we wsi Borkowice w powiecie opoczyńskim. Był synem Leona Franciszka, zarządcy dóbr borkowskich i wójta gminy Borkowice i Niekłań, oraz Bronisławy z Drzewieckich. Ożenił się w 1868 r. z Heleną z Krygierów, córką Andrzeja Krygiera (1822-1882), pioniera polskiej metalurgii i przemysłowca, właściciela Rzucowa. Małżeństwo Płużańskich miało trzech synów: Włodzimierza (1872-1944) - urodzonego w Przysusze, chemika i działacza przemysłowego, Stanisława Romana (1879-1951) - urodzonego w Radomiu, inżyniera mechanika i profesora Politechniki Warszawskiej (pochowany został na Starych Powązkach w Warszawie) i Kazimierza (1883-1908) - studenta medycyny pochowanego na starym cmentarzu Radomia przy dawnym Trakcie Starokrakowskim (obecnie ul. B. Limanowskiego). Wnukiem Zygmunta i Heleny Płużańskich był Stefan (1906-1970), syn Stanisława Romana, znany malarz i grafik urodzony w Radomiu i podobnie jak ojciec pochowany na Starych Powązkach.
Zygmunt Płużański ukończył Gimnazjum Rządowe Męskie w Radomiu. Studia medyczne rozpoczął na warszawskiej Akademii Medyczno-Chirurgicznej w 1860 r. Dyplom lekarza uzyskał w dniu 3.IV.1867 r. na Wydziale Lekarskim Szkoły Głównej Warszawskiej. Pracę zawodową rozpoczął w Koszycach w pow. kieleckim, skąd po roku przeniósł się do Przysuchy, gdzie oprócz praktyki lekarskiej, zajmował się badaniem odkrytych przez siebie źródeł wód mineralnych w okolicznych wsiach. Po konsultacjach w 1870 r. z Oddziałem Balneologii Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego stwierdzono, że źródła w Goździkowicach i w Borkowicach obfitują w żelazo i dwutlenek węgla. W roku 1873 Płużański przeniósł się do Radomia, gdzie prowadził wolną praktykę lekarską. Pracował również jako lekarz Szpitala Św. Kazimierza w Radomiu, a w roku 1880 został jego lekarzem naczelnym. Stanowisko to pełnił przez 28 lat, aż do chwili śmierci. Od 31.VIII.1885 r. był lekarzem Radomskiej Izby Skarbowej. W 1901 r. został, z wyboru Zarządu Miejskiego, radnym m. Radomia.
Dużo czasu poświęcał działalności społecznej. W 1898 r. został członkiem komitetu budowy nowego kościoła w mieście przy ul. Michajłowskiej (obecnie Katedra Opieki NMP przy ul. H. Sienkiewicza 13). Był też jednym z inicjatorów powołania do życia Towarzystwa Lekarskiego w Radomiu. Na pierwszym jego zjeździe w dniu 13.XII.1903 r. został wybrany członkiem komisji rewizyjnej. Ufundował murowaną kaplicę na cmentarzu w Przysusze z ołtarzem Matki Boskiej. Zmarł w Radomiu dnia 19.IX.1908 r. W uznaniu zasług dra Płużańskiego dla miasta i jego mieszkańców, w holu głównym radomskiego Szpitala Specjalistycznego im. Tytusa Chałubińskiego przy ul. Tochtermana, umieszczona została tablica pamiątkowa poświęcona jego pomięci.
Bibliografia
USC Radom, Akt zgonu nr 796/08.
R. K. Bochyński, Plastyka nagrobna, [w:] Cmentarz rzymskokatolicki w Radomiu przy dawnym trakcie starokrakowskim, Radom 1997, s. 48-49.
R. Fidos, Gmina Borkowice: Przewodnik turystyczny, Borkowice 2013, s. 18 i 59.
Karta ewidencyjna w archiwum delegatury WKZ Radom 1976.
Kalendarz Lekarski, red. J. Polak, 1891-9,1901-6.
Księga pamiątkowa zjazdu wychowanków Szkoły Głównej, Warszawa 1905, s. 145.
"Kurier Warszawski", nr 22 z 22 stycznia, Rok 1933, s. 13.
J. Luboński, Monografia historyczna miasta Radomia, Radom 1907, s. 267, 332.
T. Rakowski, Śp. Zygmunt Płużański, "Nowiny Lekarskie", 1908, nr 10, s. 640.
A. Sokołowski, "Echo Dnia" 2 XI 2023, 7.58
Sprawozdanie Tow. Lek. Rad. za rok 1908, "Przegląd Lekarski", 1909, R. XLVIII, nr 23, s. 367-368.
P. Szarejko, Słownik lekarzy polskich XIX w., T. 1, s. 440.
A. Tochterman, O szpitalach i lekarzach radomskich, "Radomski Rocznik Lekarski" 2000, T. 5, s. 117-189.
"Tygodnik Lekarski", nr 30, s. 233.
R. Wiraszka, Notki biograficzne lekarzy radomskich, "Radomski Rocznik Lekarski" 2003, T. 8, s. 149.
J. Wiśniewski, Dekanat opoczyński, 1913, s. 146.
Autor: -
