Ignacy Ebertowski
Data urodzenia: 1789
Data śmierci: 1827-04-11
Biografia
Urodził się w Warszawie w parafii św. Krzyża jako syn Wojciecha i Felicjanny Ebertowskich. Miał siostrę Mariannę Bauman, brata Franciszka i Józefa oraz rodzeństwo przyrodnie Ferdynanda i Konstancję Szczygielską. W dniu 8.IX.1818 r. zawarł związek małżeński z Franciszką Żółtowską (1795-1887) urodzoną w Soboniu, córką Tomasza i Marianny. Praktykę zawodową Ignacy Ebertowski rozpoczął zapewne jeszcze w Księstwie Warszawskim po ukończeniu jednej ze szkół departamentowych księży pijarów funkcjonujących wówczas w Warszawie, gdzie kładziono duży nacisk na nauki ścisłe. Uzyskanie posady publicznej w Królestwie Polskim wiązało się z koniecznością zdania egzaminu przed specjalną komisją utworzoną w 1817 roku przy Radzie Ogólnej Budownictwa, Miernictwa, Dróg i Spławów. Kandydat na przyszłego urzędnika musiał się okazać świadectwem szkolnym, złożyć oświadczenie o odbytej dwuletniej ciągłej pracy oraz przedstawić wyciąg „dzieł przez siebie popełnionych”. Ebertowski musiał spełnić wszystkie te warunki i zdać egzamin, skoro został zatrudniony w Inspektoracie Dróg i Mostów w Radomiu jako inżynier wojewódzki. W 1818 roku inżynier Ebertowski opracował pierwszy plan Radomia, który stał się podstawą dalszych prac urbanistycznych scalających wszystkie części miasta w jeden organizm. Po niewielkich korektach Józefa Sadkowskiego, budowniczego województwa sandomierskiego plan ten został zatwierdzony przez Radę Administracyjną Królestwa Polskiego w 1822 roku i stał się fundamentem przeobrażeń urbanistycznych i własnościowych, zmieniających Radom na pokolenia. Dzięki tym pracom uregulowano i wytyczono nowe ulice i place oraz drogi dojazdowe do miasta wskazując tereny pod jego zabudowę. Rynek i jego sąsiedztwo utraciły charakter centrum osadnictwa, które zaczęło rozwijać się na Przedmieściu Lubelskim w kierunku wsi Dzierzków wzdłuż ulicy Lubelskiej (obecnie Żeromskiego). W latach 1821 -1826 Ignacy Ebertowski sporządził wiele planów i pomiarów. Był autorem pierwszego projektu regulacji koryta rzeki Mlecznej i Potoku Południowego (1823) oraz planu Zwolenia (1820) planu Skaryszewa (1822) i projektów „dworków miejskich” w Ostrowcu Świętokrzyskim. W 1822 roku wykupił plac przy ul. Lubelskiej i wybudował dom według własnego projektu.. Zmarł bezdzietnie 1.IV. 1827 roku i został pochowany na starym cmentarzu Radomia przy dawnym Trakcie Starokrakowskim (obecnie ul. Bolesława Limanowskiego). W testamencie połowę nieruchomości zapisał żonie Franciszce a drugą połowę rodzeństwu.
Bibliografia
APR USC Radom akt zgonu nr 108: USC Radom 1849, akt zgonu nr 234 APR, AMR syg.453 s.55.
Archiwum Państwowe w Lublinie, akt ślubu, strona Internetowa geneteka. geneolodzy.pl
Czochański M Geodezja w budowie dróg bitych, wodnych i żelaznych Królestwa Polskiego, Kutno 2021, s. 31
Grodziński A, Karta ewidencyjna,1976 archiwum delegatury WKZ w Radomiu
Kuncewicz G. Grób Ignacego Ebertowskiego i rodziny Miedzińskich (tekst niepublikowany 24 III 2009 r.)
Latawiec K Piątkowski S, Dzieje Radomia, Radom,2023, s.54,60,71 mapa s.410.
Majdowski A, Zarys organizacji służb budowlanych w Księstwie Warszawskim. Acta Uniwersitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznastwo i Konserwatorstwo XLIII, Toruń 2012, s.413
Marcinkowski S. Miasta Kielecczyzny: Przemiany społeczno – gospodarcze 1815-1869, Warszawa – Kraków 1980, Radom, Dzieje miasta w XIX i XX w., s.29
Schiller J. Warszawskie rządowe szkoły średnie w latach 1795 1862, Rozprawy z dziejów oświaty t. XXXVI/94 s.49/50
Szczepański J. Architekci i budowniczowie. Materiały, Kielecki Słownik Biograficzny Warszawa-Kraków,1990 s.49
Tomczyk C, Ulica Lubelska (dziś Żeromskiego) i jej mieszkańcy w latach 1815-1862, Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego, tom XXXI, zeszyt 1-4 1996, s.143.
Urbanistyka i architektura Radomia, red. W. Kalinowski, Lublin 1979, s.115
Autor: Janusz Wieczorek
